ชื่อกิจกรรม

โครงการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ป่าชุมชนเพื่อการถ่ายทอดองค์ความรู้การจัดทำคาร์บอนเครดิตป่าชุมชนบ้านโค้งตาบางสู่ระดับประเทศ

กิจกรรมภายใต้ : 2568 (ยุทธ 5) โครงการที่ 42 : โครงการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้การบริหารจัดการทรัพยากรชุมชนเพื่อเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน
ประเภทกิจกรรม
การพัฒนาท้องถิ่น (ด้านการพัฒนา)
ผู้ดำเนินงาน
1. อาจารย์ ดร.เสาวลักษณ์ วิบูรณ์กาล สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
2. ผศ.ดร.ณัชชานุช พุ่มทอง สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
3. ผศ.ดร.ดารัณ พราหมณ์แก้ว สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
4. อาจารย์ ว่าที่ร้อยตรีหญิง ดร.วรรณีศา สีฟ้า สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
5. อาจารย์ ดร. ดรุณี ทิพย์ปลูก สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
6. นางสาวศศิวิมล กาหลง ฝ่ายพัมนาท้องถิ่นและบริการวิชาการ สถาบันวิจัยและส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม
7. นางสาววณิชยา ทองสมนึก ฝ่ายพัมนาท้องถิ่นและบริการวิชาการ สถาบันวิจัยและส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม
8. นางสาวสาริกา ทองใบ ฝ่ายพัมนาท้องถิ่นและบริการวิชาการ สถาบันวิจัยและส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม
9. นางสาวจรินทร์ธร บรรฤทธิ์ ฝ่ายพัมนาท้องถิ่นและบริการวิชาการ สถาบันวิจัยและส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม
10. นางสาวชนาพร ปิ่นฟ้า ฝ่ายพัมนาท้องถิ่นและบริการวิชาการ สถาบันวิจัยและส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม
11. นางสาวเกตุษรินทร์ ทองอ่อน ฝ่ายพัมนาท้องถิ่นและบริการวิชาการ สถาบันวิจัยและส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม
หลักและเหตุผล

        ตามแผนยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ระยะ 20 ปี โดย ปี 2567 มีเป้าประสงค์ในการสร้างมหาวิทยาลัยเป็นศูนย์ต้นแบบของใช้ทรัพยากรธรรมชาติให้เกิดประโยชน์ที่หลากหลายปราศจากเศษเหลือและของเสียจากอุตสาหกรรมในชุมชน การเกษตรกรรม อาหาร เพื่อลดการสูญเสียที่เกิดขึ้นในขั้นตอนก่อนถึงผู้บริโภค การฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากรอย่างชาญฉลาดบนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยต้องการส่งเสริมให้เกิดการตระหนักรู้ การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติเพื่อการผลิตให้เพียงพอและมีการใช้อย่าง มีประสิทธิภาพ มีการใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติโดยคำนึงถึงขีดจ้ากัดและวางแผนศักยภาพในการฟื้นตัว สร้างสมดุลระหว่างการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนและเป็นธรรมในพื้นที่ชุมชน มีการบริหารจัดการอย่างสมดุล ยกระดับพื้นที่สู่การเป็นศูนย์เรียนรู้ชุมชนต้นแบบด้านการบริหารจัดการกิจกรรมทางเศรษฐกิจให้เหมาะสมกับศักยภาพทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ บริหารจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน แก้ปัญหาความขัดแย้งด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ภายใต้หลักคิดเศรษฐกิจพอเพียง

        มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี ได้จัดกิจกรรมหนุนเสริมในการจัดการป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง ตั้งแต่ปี 2556 โดยดำเนินการร่วมกับสำนักงานเขตป่าไม้เพชรบุรี เทศบาลตำบลท่าไม้รวกจัดทำโครงการพัฒนาการเรียนรู้และเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน โดยการบริหารจัดการป่าชุมชนสู่การท่องเที่ยวเชิงนิเวศชุมชน เพื่อแก้ปัญหาให้แก่ชุมชนบ้านโค้งตาบางอย่างเป็นระบบ ให้สามารถเป็นต้นแบบการบริหารจัดการป่าชุมชนของจังหวัดเพชรบุรี โดยการให้ความรู้เกี่ยวกับป่าไม้และกฎหมายสำคัญเกี่ยวกับป่าไม้ที่ควรทราบด้วยเทคนิค AIC ที่มุ่งเน้นให้ผู้เข้ารับการอบรมได้รับความรู้ ความเข้าใจ จากการประชุมกลุ่มย่อย การนำเสนอผลงาน และการลงมือปฏิบัติจริง ทำให้ผู้เข้าร่วมอบรมมีความรู้ความเข้าใจมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะเรื่องกฎหมาย ซึ่งจะทำให้ชุมชนสามารถอยู่ร่วมกับป่าไม้ได้โดยใช้ประโยชน์ร่วมกัน เกิดการพึ่งพาอาศัย ความรักและหวงแหนในทรัพยากรป่าไม้

        จากเป้าประสงค์ของแผนยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ระยะ 20 ปี มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี จึงเล็งเห็นถึงศักยภาพและความสอดคล้องของเป้าหมายในการพัฒนาชุมชนบ้านโค้งตาบาง ให้เกิดเป็นศูนย์การเรียนรู้เพื่อการบริหารจัดการทรัพยากรชุมชนอย่างยั่งยืน จึงจัดทำการโครงการยกระดับศูนย์การเรียนรู้ป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง สู่ชุมชนคาร์บอนเครดิตแบบครบวงจรขึ้น โดยมุ่งเน้นการพัฒนาชุมชนให้เป็นศูนย์เรียนรู้แบบครบวงจร สามารถเป็นแหล่งศึกษาดูงานระดับประเทศ โดยใช้กระบวนการพัฒนาตามองค์ประกอบของการเป็นศูนย์เรียนรู้ 7 ด้าน ดังนี้

1)  การจัดทำข้อมูล/ชุดความรู้ เรื่องการจัดการขยะชุมชน โดยนำองค์ความรู้ในตัวบุคคลมาเรียบเรียงให้เป็นระบบ เป็นหมวดหมู่ สามารถทำความเข้าใจได้และพร้อมต่อการนำไปใช้ประโยชน์

2)  การพัฒนาศักยภาพบุคลากรภายในชุมชน ให้สามารถบอกเล่าหรือถ่ายทอดข้อมูล ชุดความรู้แก่ผู้มาเรียนรู้ได้อย่างน่าสนใจ

3)  การออกแบบและการจัดลำดับขั้นตอน วิธีการจัดกระบวนการเรียนรู้ รูปแบบการเผยแพร่     การนำข้อมูล เนื้อหาความรู้มาถ่ายทอดให้กับผู้ที่สนใจ เช่น การลำดับเรื่องราว เหตุการณ์ที่นำเสนอ การจัดทำกิจกรรมสาธิต เป็นต้น

4)  การออกแบบกิจกรรมและกระบวนการที่จะทำให้เกิดการเรียนรู้ เช่น การจัดกิจกรรมที่เน้นการเรียนรู้จากการลงมือทำ การเรียนรู้ผ่านประสบการณ์จริง เป็นต้น

5)  การพัฒนาสื่อรูปแบบต่าง ๆ ที่ทำให้การเรียนรู้มีประสิทธิภาพมากกว่าการได้ฟังบรรยายเพียงอย่างเดียว เช่น อุปกรณ์สาธิต สิ่งของจริง (ของจริง) ป้ายข้อมูล โมเดลจำลอง วีดีทัศน์ เป็นต้น

6)  การจัดการสถานที่ โดยการพัฒนาภูมิทัศน์ และฐานการเรียนรู้ จำนวน 4 ฐาน เพื่อประกอบกิจกรรมการเรียนรู้ ได้แก่

ฐานที่ 1 สเปรย์สมุนไพร

ฐานที่ 2 น้ำยาล้างจาน

ฐานที่ 3 พลังงานเชื้อเพลิง

ฐานที่ 4 คาร์บอนเครดิต

7)  การออกแบบการบริหารจัดการที่เป็นระบบชัดเจน มีการวางแผนการปฏิบัติงาน การบริหารจัดการคณะทำงานที่ขับเคลื่อนงานของแหล่งเรียนรู้ การจัดการงบประมาณหรือแหล่งที่มาของรายได้ รวมไปถึงการจัดทำระบบการรับศึกษาดูงาน

           โดยผลการดำเนินงาน ปีงบประมาณ พ.ศ.2566 สรุปได้ว่า สามารถจัดการสถานที่โดยการพัฒนาภูมิทัศน์ และฐานการเรียนรู้ จำนวน 4 ฐาน เพื่อประกอบกิจกรรมเรียนรู้ และได้มีการรวบรวมและจัดทำข้อมูลฐานเรียนรู้ต่างๆ ชุมชนบ้านโค้งตาบาง จำนวน 4 ฐาน ได้แก่ ฐานสเปรย์สมุนไพร ฐานน้ำยาล้างจาน ฐานพลังงานเชื้อเพลิง และฐานคาร์บอนเครดิต เพื่อจัดทำเป็นป้ายองค์ความรู้ภายในศูนย์เรียนรู้ทั้งแบบติดตั้งที่ศูนย์และแบบเคลื่อนย้ายได้ รวมถึงจัดทำป้ายจุดเช็คอินศูนย์เรียนรู้ ไว้สำหรับผู้สนใจที่เข้ามาศึกษาดูงานได้ถ่ายภาพ และได้ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับชุมชนคาร์บอนเครดิต
วัตถุประสงค์

1. เพื่อใช้ศักยภาพของมหาวิทยาลัยราชภัฏในการบูรณาการองค์ความรู้นวัตกรรมในการบริหารจัดการทรัพยากรในชุมชนอย่างยั่งยืนโดยการจัดการข้อมูลสำาหรับการบริหารจัดการ ให้มีฐานข้อมูลทรัพยากร และเครือข่ายบูรณาการที่รับผิดชอบดูแลทรัพยากรชุมชนอย่างยั่งยืน

2. เพื่อสร้างการตระหนักรู้ด้านการจัดการทรัพยากรในชุมชน การหมุนเวียนการใช้ประโยชน์ของทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ให้เกิดประสิทธิภาพ

3. เพื่อพัฒนาศักยภาพบุคลากรในการใช้ทรัพยากรและการเป็นวิทยากรชุมชน

4. พัฒนายกระดับศูนย์การเรียนรู้ป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง สู่ชุมชนคาร์บอนเครดิตแบบครบวงจร

พื้นที่เป้าหมาย
# พื้นที่ ตำบล อำเภอ จังหวัด
1 ชุมชนบ้านโค้งตาบาง ท่าไม้รวก ท่ายาง เพชรบุรี
กิจกรรมย่อย

ระยะเวลาดำเนินงาน (Date)

( ไตรมาส 2) 1 มี.ค. 2568 - 31 ส.ค. 2568

กลุ่มเป้าหมาย (Target)

ชุมชนบ้านโค้งตาบาง อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี

วิธีการดำเนินงาน (Process)

1. ทบทวนและวางแผนการดำเนินงานเพื่อการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ป่าชุมชนเพื่อการถ่ายทอดองค์ความรู้การจัดทำคาร์บอนเครดิตป่าชุมชนบ้านโค้งตาบางสู่ระดับประเทศ มีวิธีการดังนี้
1.1 ประชุมทบทวนผลการดำเนินงานโครงการปีพ.ศ. 2567
1.2 สอบถามปัญหา และความต้องการของชุมชน
1.3 สรุปประเด็นการต่อยอดการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ป่าชุมชนเพื่อการถ่ายทอดองค์ความรู้การจัดทำคาร์บอนเครดิตป่าชุมชนบ้านโค้งตาบางสู่ระดับประเทศ
2. ออกแบบและการจัดลำดับขั้นตอน วิธีการจัดกระบวนการเรียนรู้
2.1 นำข้อมูลมาจัดทำขั้นตอนวิธีการการเผยแพร่ การนำข้อมูล เนื้อหาความรู้มาออกแบบเพื่อการถ่ายทอดให้กับผู้ที่สนใจเช่น การลำดับเรื่องราว เหตุการณ์ที่นำเสนอการจัดทำกิจกรรมสาธิต ที่เน้นการเรียนรู้จากการลงมือทำ
3. การออกแบบการบริหารจัดการ
3.1 การประชุมแต่งตั้งคณะกรรมการบริหารจัดการและบทบาทหน้าที่ เพื่อขับเคลื่อนงานของแหล่งเรียนรู้ การจัดการงบประมาณหรือแหล่งที่มาของรายได้

ผลผลิต (Output)

  1. คณะกรรมการบริหารจัดการและบทบาทหน้าที่ เพื่อขับเคลื่อนงานของแหล่งเรียนรู้ การจัดการงบประมาณหรือแหล่งที่มาของรายได้

ผลลัพธ์ (Outcome)


ผลกระทบ (Impact)

สิ่งแวดล้อม


รายละเอียดผลกระทบ (Impact Detail)


งบประมาณที่ใช้ (Budget)

1,557.80 บาท / Baht

ระยะเวลาดำเนินงาน (Date)

( ไตรมาส 3) 22 ก.ค. 2568 - 22 ก.ค. 2568

กลุ่มเป้าหมาย (Target)

สมาชิกกลุ่มชุมชนบ้านโค้งตาบาง อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี

วิธีการดำเนินงาน (Process)

1. การวางแผนการอบรม ได้แก่ กำหนดวัตถุประสงค์การอบรม กำหนดเนื้อหา กำหนดรูปแบบและวิธีการอบรม
2. จัดทำกำหนดการ
3. จัดเตรียมวิทยากร
4. เตรียมสถานที่ วัสดุอุปกรณ์
5. ดำเนินการอบรมตามกำหนดการ
6. ประเมินผลและสรุปผลการอบรม

ผลผลิต (Output)

  1. จำนวนวิทยากรประจำฐาน 4 ฐาน จำนวน 7 คน

ผลลัพธ์ (Outcome)


ผลกระทบ (Impact)



รายละเอียดผลกระทบ (Impact Detail)


งบประมาณที่ใช้ (Budget)

17,717.08 บาท / Baht

ระยะเวลาดำเนินงาน (Date)

( ไตรมาส 3) 1 ก.ค. 2568 - 31 ส.ค. 2568

กลุ่มเป้าหมาย (Target)

ชุมชนบ้านโค้งตาบาง อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี

วิธีการดำเนินงาน (Process)

  1. ประชุมระดมความคิดเห็น เพื่อสอบถามความต้องการของกลุ่ม
  2. ออกแบบสื่อประชาสัมพันธ์
  3. ดำเนินการจัดทำสื่อประเภทต่างๆ

ผลผลิต (Output)

  1. สื่อนำเสนอกระบวนการเรียนรู้เพื่อการศึกษาดูงาน จำนวน 1 ตอน
  2. แผ่นพับองค์ความรู้ จำนวน 2 เรื่อง
  3. สติ๊กเกอร์ผลิตภัณฑ์ จำนวน 3 แบบ

ผลลัพธ์ (Outcome)


ผลกระทบ (Impact)



รายละเอียดผลกระทบ (Impact Detail)


งบประมาณที่ใช้ (Budget)

87,940.00 บาท / Baht
ผลการดำเนินกิจกรรม


การดำเนินงานโครงการดังกล่าว ได้ดำเนินกิจกรรมตามแผนงานที่วางไว้ โดยมีผลการดำเนินงานที่สำคัญ ดังนี้

1. การจัดการและพัฒนาศูนย์การเรียนรู้

          ได้จัดตั้งคณะกรรมการบริหารจัดการศูนย์การเรียนรู้ จำนวน 1 ชุด ประกอบด้วย ที่ปรึกษา ประธาน รองประธาน เลขานุการ เหรัญญิก และกรรมการ รวมทั้งสิ้น 12 คน เพื่อทำหน้าที่ขับเคลื่อนและกำกับทิศทางการดำเนินงานของศูนย์การเรียนรู้

2. การพัฒนาภูมิทัศน์และฐานการเรียนรู้

          ศูนย์การเรียนรู้ได้รับการพัฒนาภูมิทัศน์และจัดทำฐานการเรียนรู้ จำนวน 4 ฐาน ได้แก่

          1. ฐานสเปรย์สมุนไพร

          2. ฐานน้ำยาล้างจาน

          3. ฐานพลังงานเชื้อเพลิง

          4. ฐานคาร์บอนเครดิต

3. การอบรมและพัฒนาศักยภาพชุมชน

          มีการจัดอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาศักยภาพชุมชนบ้านโค้งตาบาง โดยมีผู้เข้าร่วมกิจกรรมจำนวน 11 คน และมีวิทยากรประจำฐานการเรียนรู้จำนวน 7 คน ประกอบด้วย

          1. ฐานสเปรย์สมุนไพร จำนวนวิทยากร 2 คน

          2. ฐานน้ำยาล้างจาน จำนวนวิทยากร 3 คน

          3. ฐานพลังงานเชื้อเพลิง จำนวนวิทยากร 1 คน

          4. ฐานคาร์บอนเครดิต จำนวนวิทยากร 1 คน

4. การผลิตและเผยแพร่องค์ความรู้ ได้จัดทำสื่อการเรียนรู้และสื่อประชาสัมพันธ์ในรูปแบบต่าง ๆ ได้แก่

          1. สื่อการเรียนรู้ จำนวน 4 เรื่อง ได้แก่ เส้นทางการเดินทางไปยังศูนย์การเรียนรู้ ฐานน้ำยาล้างอเนกประสงค์ ฐานสเปรย์สมุนไพร และภาพรวมศูนย์การเรียนรู้ป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง

          2. แผ่นพับองค์ความรู้ จำนวน 2 เรื่อง ได้แก่ น้ำยาล้างอเนกประสงค์ และสเปรย์สมุนไพร

          3. พัฒนาสติ๊กเกอร์ผลิตภัณฑ์ จำนวน 2 แบบ ได้แก่ น้ำยาล้างอเนกประสงค์ และสเปรย์สมุนไพร

          รวมทั้งจัดทำป้ายองค์ความรู้ทั้งแบบติดตั้งถาวรและเคลื่อนย้ายได้ พร้อมป้ายจุดเช็คอินภายในศูนย์การเรียนรู้

5. สรุปผลการดำเนินโครงการ

          โครงการสามารถยกระดับศูนย์การเรียนรู้ป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง ให้มีความพร้อมทั้งด้านโครงสร้างพื้นฐาน ฐานกิจกรรมการเรียนรู้ และการจัดทำสื่อการเรียนรู้เพื่อรองรับการถ่ายทอดองค์ความรู้สู่สังคมในระดับชุมชนและระดับประเทศได้อย่างเป็นรูปธรรม แม้ว่าบางตัวชี้วัดยังไม่บรรลุผลตามเป้าหมายที่กำหนด แต่โครงการได้วางรากฐานสำคัญต่อการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้สู่การเป็นแหล่งเรียนรู้คาร์บอนเครดิตครบวงจรในอนาคต



-


-

ตัวชี้วัดกิจกรรมหลัก
ตัวชี้วัด เป้าหมาย ผลที่ได้ รายละเอียด
1) จำนวนชุมชนที่มีการบริหารจัดการทรัพยากรชุมชนอย่างมีประสิทธิภาพ 1 ชุมชน 1 ชุมชน ชุมชนบ้านโค้งตาบาง อ.ท่ายาง จ.เพชรบุรี
2) จำนวนหลักสูตรเพื่อการบริหารจัดการทรัพยากรชุมชนอย่างมีประสิทธิภาพ 1 หลักสูตร 0 หลักสูตร
3) จำนวนศูนย์การเรียนรู้ต้นแบบในการบริหารจัดการทรัพยากรชุมชน เป็นศูนย์กลางในการเป็นแหล่งเรียนรู้ ศึกษาและถ่ายทอดองค์ความรู้แก่คนในชุมชน 1 ศูนย์การเรียนรู้ 1 ศูนย์การเรียนรู้ ศูนย์เรียนรูู้ป่าชุมชนคาร์บอนเครดิตบ้านโค้งตาบาง อ.ท่ายาง จ.เพชรบุรี
4) มหาวิทยาลัยราชภัฏได้ใช้ศักยภาพในการบูรณาการองค์ความรู้หรือนวัตกรรม ร่วมกับชุมชนในการบริหารจัดการทรัพยากร การแก้ปัญหาและการใช้ประโยชน์ในพื้นที่อย่างเป็นระบบ 1 องค์ความรู้/นวัตกรรม 2 องค์ความรู้/นวัตกรรม 1. องค์ความรู้การผลิตน้ำยาล้างอเนกประสงค์ "มะนาวเพชร" 2. องค์ความรู้การผลิต สเปรย์สมุนไพร
5) จำนวนประชาชนในชุมชนท้องถิ่นได้รับการถ่ายทอดองค์ความรู้หรือนวัตกรรมในการบริหารจัดการทรัพยากรในชุมชน การแก้ปัญหาและการใช้ประโยชน์อย่างคุ้มค่า 100 คน 11 คน อบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพชุมชนบ้านโค้งตาบางเพื่อพัฒนาศูนย์เรียนรู้
6) ร้อยละของประชาชนที่เข้าร่วมโครงการเกิดการตระหนักรู้ในการบริหารจัดการทรัพยากร การแก้ปัญหาและการใช้ประโยชน์ในพื้นที่ ร้อยละ 30 ร้อยละ 100
7) ร้อยละของประชาชนที่เข้าร่วมโครงการสามารถนำองค์ความรู้หรือนวัตกรรมไปแก้ปัญหาหรือขยายผลหรือนำไปใช้ประโยชน์ ร้อยละ 5 ร้อยละ 5
8) ผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (ค่า SROI) ที่คาดว่าจะเกิดขึ้น 1 เท่า 0 เท่า