การบริหารจัดการขยะเป็นปัญหาซึ่งรัฐบาลให้ความสำคัญในการแก้ไขอย่างต่อเนื่อง  และตามที่แผนแม่บทการบริหารจัดการขยะมูลฝอย ที่ใช้เป็นกรอบและทิศทางการแก้ไขปัญหาการบริหารจัดการขยะ โดยบูรณาการการดำเนินงานร่วมกันของหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และ ประชาชน  ทั้งนี้แม้ว่าหน่วยงานต่างๆ  มีการขับเคลื่อนการดำเนินงานตามแผนแม่บท แต่ยังพบปัญหา อุปสรรคและข้อจำกัดในการดำเนินงาน อาทิ ปัญหาสถานที่กำจัดขยะมูลฝอยชุมชน การดำเนินการไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ ระบบติดตาม กำกับและควบคุมการดำเนินงาน ของสถานที่กำจัดขยะมูลฝอยชุมชนยังไม่ทั่วถึง ไม่สามารถกำกับ ควบคุม ดูแล ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นดำเนินการอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการตามอำนาจและหน้าที่ ได้  ทั้งนี้หน่วยงานภาครัฐโดยกรมควบคุมมลพิษ ได้ดำเนินการจัดทำแผนปฏิบัติการด้านการจัดการขยะของประเทศ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2565 – 2570) เพื่อเป็นกรอบและแนวทางในการขับเคลื่อนการแก้ไขภาวะมลพิษจากขยะที่มี ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ความเดือดร้อนและสุขภาพอนามัยของประชาชนอย่างต่อเนื่อง โดยคำนึงถึง สภาพปัญหาและบริบทสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป และสอดรับกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน ยุทธศาสตร์ชาติ แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และนโยบายรัฐบาล

       จากการที่คณะดำเนินโครงการเคยได้ทำการทดสอบตัวแบบที่ประสบความสำเร็จในการบริหารจัดการขยะต้นทางและสามารถสร้างนวัตกรรมการลดปริมาณขยะต้นทางได้  โดยบรรลุเป้าหมายการลดปริมาณขยะ และมีการคัดแยกขยะ โดยมีพื้นที่ตำบลบ้านกุ่ม  อ.เมือง จ.เพชรบุรีเป็นต้นแบบ  และมีตำบลหนองโสนเป็นพื้นที่ขยายผล  ซึ่งประสบความสำเร็จด้วยดี  ดังนั้นเพื่อให้การขยายผลทั้งในเชิงปฏิบัติ และการเผยแพร่ความรู้  และเป็นการส่งเสริมผลงานที่ประสบความสำเร็จในการจัดการขยะต้นทางเพื่อนำไปสู่การเผยแพร่ความรู้ในวงกว้าง  สู่การดำเนินการในพื้นที่อื่น ๆ  อันสอดคล้องกับความต้องการของพื้นที่ และความต้องการในการพัฒนาของจังหวัด ซึ่งเป็นการดำเนินการตามพันธกิจของมหาวิทยาลัยเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น โดยมีการดำเนินงานร่วมกับชุมชน มีการประสานความร่วมมือระหว่างสถาบันการศึกษากับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมาอย่างต่อเนื่องจึงทำให้เกิดเครือข่ายความร่วมมือกับชุมชนในหลายพื้นที่  และสร้างความเข้มแข็งในเชิงวิชาการและการดำเนินงานพัฒนาท้องถิ่นเพื่อตอบสนองความต้องการของชุมชน ภายใต้โครงการการบริหารจัดการขยะมูลฝอยเพื่อพัฒนาสู่เมืองน่าอยู่  ที่ได้นำองค์ความรู้ของสถาบันอุดมศึกษามาวิจัยและพัฒนาร่วมกับองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งในระหว่างปี 2566-2567  ที่ผ่านมา คณะวิจัยได้ดำเนินการขยายผลในภารกิจการบริการวิชาการของมหาวิทยาลัยในภารกิจตามความสอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ในประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 5 สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals : SDGs)  ตามเป้าหมายที่ 11 : ทำให้เมืองและการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์มีความครอบคลุม ปลอดภัย มีภูมิต้านทานและยั่งยืน  และจากผลการดำเนินโครงการที่ผ่านมาพบว่าจากการถอดบทเรียนและร่วมพัฒนาการบริหารจัดการขยะ ร่วมกับพื้นที่เป้าหมายสามารถลดปริมาณขยะมูลฝอยได้มากกว่าร้อยละ 10  ดังนั้น และจากการที่กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น  กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม และกรมควบคุมมลพิษ ได้มีความร่วมมือ และส่งเสริมการบริหารจัดการขยะแบบมีส่วนร่วมจากภาคประชาชน  ซึ่งเป็นแนวทางการพัฒนาอย่างยั่งยืน  และจากการขยายผลโดยโครงการบริการวิชาการ  ซึ่งคณะดำเนินโครงการเข้าไปเผยแพร่เพิ่มขึ้นในตำบลโพไร่หวาน  ตำบลนาพันสาม ตำบลแหลมผักเบี้ย  โดยเข้าไปให้ความรู้ ส่งเสริม และนำนวัตกรรม “ถังหมักรักษ์โลก” ตามนวัตกรรมที่ได้จากการงานวิจัยก่อนหน้า  ซึ่งสามารถดำเนินการบรรลุตัวชี้วัดสามารถบรรเทาและลดปัญหาการบริหารจัดการขยะในพื้นที่เป้าหมายนี้ได้  โดยมีผลการดำเนินงาน การเก็บขนโดยรถเก็บขนลดลงร้อยละ 10  ในปี 2566 และ ร้อยละ 20 ในปี ในภาพรวม อปท. ที่คณะดำเนินโครงการเข้าไปดำเนินโครงการ  ทั้งนี้จากการดำเนินโครงการ 2 ปีที่ผ่านมา พบว่า อง๕การบริหารส่วนตำบลหนองโสน  เป็นพื้นที่ที่มีความพร้อมที่จะดำเนินการบูรณาการการบริหารจัดการขยะทั้งระบบ เต็มพื้นที่  โดยพัฒนาและขยายการมีส่วนร่วมของชุมชนเพิ่มขึ้นและสามารถพัฒนาเป็นศูนย์เรียนรู้การบริหารจัดการขยะต้นแบบ  ซึ่งจะเป็นแหล่งเรียนรู้และสร้างการเผยแพร่สู่ท้องถิ่นอื่น ๆ   เนื่องจากเล็งเห็นถึงศักยภาพของ อปท. และการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่ที่ให้ความร่วมมือแก่โครงการที่ผ่านมา 

       องค์การบริหารส่วนตำบลหนองโสน  มีคุณลักษณะที่เหมาะสมในการดำเนินโครงการดังกล่าว จากการที่มีการพัฒนาการบริหารจัดการขยะพื้นที่มาระดับหนึ่งแล้ว  โดยที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่เป็นส่วนสำคัญในการขับเคลื่อน  ให้การสนับสนุน และให้ความร่วมมือแก่คณะทำงานในการรณรงค์แก่ชุมชนในการคัดแยกขยะในพื้นที่บริการวิชาการมีผลผลิตและผลลัพธ์การลดลงของขยะอินทรีย์ในหมู่บ้านที่คณะบริการวิชาการลดลง และด้วยลักษณะของชุมชนในพื้นที่ของ อบต. หนองโสน ซึ่งเป็นพื้นที่ในเขตอำเภอเมือง  มี  มีลักษณะกึ่งเมือง ยังคงมีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ที่พักอาศัยกึ่งเกษตรกรรม อยู่ใกล้ที่ตั้งของศูนย์ราชการในจังหวัดเพชรบุรี  และมีหน่วยงานราชการสำคัญที่เป็นเขตต่อเนื่อง และเป็นแหล่งผลิตชมพู่เพชรสายรุ้งที่สำคัญของจังหวัดเพชรบุรี   ในขณะเดียวกัน เป็นพื้นที่ตำบลหนึ่งที่มีการขยายตัวของชุมชนมีจำนวนประชาการเพิ่มมากขึ้นทุกๆ ปีในอัตราที่สูง ด้วยพื้นที่ที่มีลักษณะการใช้งานที่มีความหลากหลาย การบริหารจัดการขยะจำเป็นต้องพึ่งพาวิธีการที่หลากหลายด้วยเช่นกัน จึงถือเป็นพื้นที่น่าสนใจในการพัฒนาศูนย์เรียนรู้การบริหารจัดการขยะ  ซึ่งคาดว่าจะเป็นประโยชน์ในการนำไปขยายผลและเป็นตัวแบบหรือตัวอย่างในการบริหารจัดการในพื้นที่ อปท. อื่นที่มีคุณลักษณะใกล้เคียงกันได้ในอนาคต ประกอบกับ องค์กรปกครองท้องถิ่นพื้นที่เป้าหมายนี้มีการดำเนินการมาในระดับหนึ่งแล้ว  มีการรับรู้ถึงปัญหาและความต้องการ รวมทั้งสามารถแสวงหาความร่วมมือกับชุมชน  เอกชน ในพื้นที่ถึงแนวทางในการพฒนาการบริหารจัดการขยะซึ่งจะตอบสนองต่อการพัฒนาท้องถิ่นในได้เป็นอย่างดี

1 เพื่อพัฒนาศูนย์เรียนรู้การบริหารจัดการขยะชุมชนต้นแบบ ในตำบลหนองโสน อำเภอเมือง  จังหวัดเพชรบุรี

2 เพื่อเผยแพร่ความรู้การบริหารจัดการขยะโดยใช้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน และขยายผลสู่ท้องถิ่นในจังหวัดเพชรบุรี